096  İhsan Şuuru


Kıymetli okuyucularım,

İhsan; genel olarak iyilik ve lütufta bulunmak, bir işi en güzel şekilde yapmak, Allah'a ihlâsla kulluk etmek anlamlarında kullanılan bir terimdir."Başkasına iyilik etmek" ve "yaptığı işi güzel yapmak" şeklinde kısmen farklı iki anlamda kullanılmaktadır.

İhsanda bulunan kişiye muhsin denir. Bir insanın gerçekleştirdiği işin ihsan seviyesine ulaşabilmesi için hem neyi nasıl yapması icap ettiğini iyi bilmesi, hem de bu bilgisini en güzel biçimde eyleme dönüştürmesi gerekir. Hz. Ali (r.a.), “İnsanlar işlerini ihsanla yapmalarına göre değer kazanır” derken bunu kastetmiştir. Allah'ın her şeyi ihsanla yarattığını bildiren ayette de (Secde, 32/7) ihsan kavramı bu anlamdadır.(TDV. İslam Ansiklopedisi, C. 21, İhsan Mad.)

Yüce Rabbimiz, Kur’an-ı Kerim’de; “Şüphesiz Allah, adaleti, ihsanı (iyilik yapmayı), yakınlara yardım etmeyi emreder; hayâsızlığı, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor.”(Nahl, 16/90) buyurarak kullarına ihsanı emretmiştir. Yine Allahu Teâlâ, “… Şüphesiz Allah iyilik yapanların mükâfatını zayi etmez…”(Yûsuf, 12/90) buyurarak ihsanda bulunanların mutlaka bunun karşılığını göreceğini; başka bir ayet de ise, ihsan da bulunmanın Allah’ın sevgisine vesile olacağını haber vermiştir: “İyilik edin. Şüphesiz Allah iyilik edenleri sever.”(Bakara, 2/195)

İhsanın en üst mertebesi, kişinin Allah’ın kendisini gördüğünün, her düşünce ve davranışının O’nun tarafından bilindiğinin şuuruna varmasıdır. Nitekim Hz. Peygamber (s.a.s.) meşhur Cibril hadisinde ihsanı Allah’ı görüyormuş gibi kulluk etmek olarak ifade buyurmuşlardır. Allah Rasûlü’ne gelen Cebrail (a.s.), ilk önce imanı, ardından İslam’ı sormuş, Hz. Peygamber (s.a.s.)’in bunlara verdiği cevapları tasdikten sonra da, “İhsan nedir?” diyerek ihsanı sormuştur. Peygamber Efendimiz (s.a.s.) de O’na şu cevabı vermiştir:“İhsan, senin Allah’ı görüyor gibi O’na kulluk yapmandır. Her ne kadar sen O’nu görmesen de, O seni görmektedir.”(Buharî, İman, 37; Müslim, İman, 1)

İhsan, “yaptığını en güzel şekilde yapmak” olarak da ifade edilmiştir. Nitekim sevgili Peygamberimiz (s.a.s.) şöyle buyurmuştur: “Allahu Teâlâ, bir iş yaptığınız zaman onu sağlam ve güzel yapmanızı sever.” (Beyhakî, Şüabü’l-İman, 4/334)

Yüce Rabbimiz, biz kullarını en güzel şekilde yaratmış, sayısız nimetlerle donattığı kâinatı hizmetimize sunmuş ve en önemlisi de merhametle muamele ederek bizlere ihsanda bulunmuştur. Öyleyse, bizler de öncelikle Allah’a olan kulluk vazifelerimizi O’nu görüyormuşçasına ihlâsla yapmalı; Kur’an-ı Kerim’de, “…Allah’ın sana iyilik yaptığı gibi sen de iyilik yap…” (Kasas, 28/77) buyrulduğu gibi ana-babamız başta olmak üzere aile fertlerimize, akrabalarımıza ve bütün insanlara iyilikte bulunmalı; her ne iş yapıyorsak, o işi en güzel ve en doğru şekilde ihsan derecesinde yapmalıyız.

Allah’a emanet olunuz…