anasayfa
		(Özel Dosya)
		Domateslerde Alternaria spp. zararları
		(Etmenler:  Alternaria solani, Alternaria alternata)
		Yabancı literatürde Alternaria solani'nin oluşturduğu hastalık, Erken Yanıklık olarak bilinir. Adı böyle olmasına rağmen etmen, sera şartlarında, hemen her mevsimde bitkilere zarar verebilir. Erken dönemde fideliklerde çökerten yapabilir. Daha sonraki dönemde de bitkilerin yaprak, gövde ve meyvelerinde leke, yanıklık ve çürüklükler oluşturur. Domates yanında Biber, Patlıcan, Patates gibi bitkilerde de hastalık yapar. Ülkemizde Alternaria solani ile birlikte, Alternaria alternata da domateslerde önemli zararlar oluşturmaktadır. Bu funguslar, yağışlı ve nemli havalarda, özellikle sera şartlarında, bazen şiddetli salgınlara neden olabilirler.
		Hastalığın Taşınma Yolu ve Gelecek Yıllara İntikali
		Etmenin sporları, tohumlar üzerinde çok uzun mesafelere taşınabilirler. Seralarda, fungusların bir sonraki yıla kadar canlı kalabilmeleri için uygun şartlar her zaman bulunur. Kışı, toprakta hastalıklı dal parçaları veya çürüyen bitki artıkları üzerinde klamidospor, misel ve konidi formunda geçiren funguslar uygun hava şartları ortaya çıkınca gelişmeye başlarlar. Sporları rüzgarla, su damlaları ve çeşitli alet ve vasıtalarla bitkilere taşınır. Bitkilerin toprak üstündeki hemen bütün yeşil aksamında lezyonlara sebep olurlar.
		Hastalığın Gelişme Seyri ve Belirtileri
		Hastalık etmeni fungusların sporları yapraklara ulaşıp uygun nem şartlarını bulduklarında genellikle 2-6 saat içinde çimlenirler ve gözeneklerden dokulara nüfuz ederler. 10 gün içinde yapraklarda ilk belirtiler ortaya çıkmaya başlar.
					003
				Alternaria alternata'nın konidiyofor ve konidileri
		Yapraklarda ortaya çıkan ilk belirti, genellikle, enfeksiyonun olduğu bölgede klorofil kaybı ve sararmadır. Bazen sararma olmadan da leke oluşabilir.
					007
				Domates yaprağında Alternaria solani'nin oluşturduğu ilk hastalık belirtileri
		Bir süre sonra lekeler nekrotik bir durum alır ve kahverengileşir. Bu lekeler genellikle, 5- 12 mm, yuvarlak veya oval şekilli, hafif çökük, kesin sınırlıdır. Bazen damarlarla sınırlandığı da olur. Genellikle üzerlerinde fungusun gece ve gündüz gelişme farklılıklarından doğan konsantrik halkalar bulunur.
				Lekeler zamanla çoğalıp birleşerek yanıklık halini alır. Yaprak tamamen sararır ve artık işe yaramaz hale gelir.
	008
				Rutubetli havalarda bu lekelerin üzeri, hastalığın konidiyofor ve konidilerinden oluşan siyah bir küf tabakası ile kaplanır.
		Domates yaprağı üzerinde Alternaria solani lekeleri
		Hastalık etmeni yalnız yapraklarda zarar yapmakla kalmaz. Sporların taşınıp tutunmaya ve çimlenmeye fırsat bulduğu her yerde yanıklık ve çürüklükler oluşturur. Gövde üzerinde özellikle su birikmesine uygun olan yaprak koltukları ve etrafındaki bölge hastalığa en çok maruz kalan yerlerdendir.
		Dallarda oluşan lekeler genellikle oval şekillidir. Çoğu kez yapraklarda olduğu gibi üzerinde konsantrik halkalar bulunur. Kuru havalarda bu lekelerin üzerinde çatlamalar meydana gelir. Nemli ve yağışlı havalarda ise bu yanıklıklar üzerinde siyah bir küf tabakası oluşur.
					002
			Domates gövdesinde Alternaria alternata lezyonları
				Meyvelerde başlangıçta küçük, koyu, çökük, derimsi lezyonlar ortaya çıkar. Zamanla bu lezyonlar büyür.
	044
		Domates meyvelerinde Alternaria solani  lezyonları
		Meyve enfeksiyonları, meyvenin her yanında olabilir.  Fakat özellikle su birikmesine, sporların tutunmasına ve çimlenmesine daha uygun olan sap çukurları, çok daha fazla enfeksiyona maruz kalır.
					006
				Alternaria solani meyve ve meyve sapı lezyonları
		Hastalığın kontrolü
		Kültürel önlemler:
		1. Hastalık, genellikle zayıf ve yaralı bitkileri tercih ettiğinden bitkiler mümkün olduğu kadar sağlam ve kuvvetli bulundurulmaya çalışılmalıdır. Etmenin sporları, tohum üzerinde taşınıp fide enfeksiyonları yapabildiğinden temiz, sertifikalı tohum kullanılmalıdır.
		2. Hastalığın gelişmesinde önemli bir faktörden biri rutubet olduğundan, seralarda çok sık dikimden sakınılmalıdır. Meyve büyüklüğü uygun boyuta ulaşmış ise, toprağa yakın alt kısımlarda yaprak seyreltmesi yapılarak bu kısımların havalandırılması sağlanmalıdır. Serada havalandırılmaya önem verilmelidir.
		3. Hastalıklı bitki artıkları, kesinlikle sera dışına gelişigüzel atılmamalıdır. Bunların üzerinde oluşan milyonlarca Alternaria konidiyosporu, hem kendi seramızdaki, hem de çevre seralardaki bitkileri tehdit altında bulunduracaktır. Bu artıklar, ya deliksiz bir plastik torbaya konularak ağzı kapalı şekilde yaz güneşine terk edilmeli, ya da toprağa gömülerek üzeri örtülmelidir. Hasat sonrasında da sera toprağı derin işlenerek bitki artıkları tamamen temizlenmeli ve sera toprağı solarizasyona maruz bırakılmalıdır.
		İlaçlı mücadele
		1. Etmenlere karşı Captan, Maneb, Mancozeb, Chlorothalonil terkipli ilâçlarla Bordo bulamacının etkili olduğu çeşitli kaynaklarda bildirilmekte ise de Antalya'da Tomurcuk Bitki Hastalıkları Kliniğinde yapılan çalışmalarda, farklı yerlerden gelen örneklerde, ilaçların aynı düzeyde etkili olmadıkları tespit edilmiştir. Bu sebeple mümkünse seramızdaki hastalıktan örnek getirilip İlaç Etkinlik Testi yaptırılarak uygun ilaçla 7-10 gün aralıklarla, yeşil aksam püskürtmesi şeklinde ilaçlama yapılmalıdır.
		Tomurcuk Bitki Hastalıkları Kliniği hakkında bilgi edinmek için lütfen aşağıdaki bağlantıyı tıklayınız.
		Tomurcuk Bitki Hastalıkları Kliniği
		anasayfa